INGABE IZInja ZIPHUPHO?
Sonke sibuke izinja zethu zibonisa ukuziphatha ekulaleni kwazo okufana nalokho ezikwenzayo lapho siphapheme ngokuphelele. Ukugwedla imilenze, ukukhwishiza, ukugquma, ukutshikizisa umsila, ukuhlafuna ama-jowl, nokutshikizisa amakhala kusishukumisela ukuba sizibuze ukuthi izinja zethu ziphupha ngani.
Ukuthi izinja ziyaphupha noma cha akwaziwa ngokuqiniseka kwesayensi, kodwa ngokuqinisekile kunzima ukucabanga ukuthi azikwenzi.
Sonke sibuke izinja zethu zibonisa ukuziphatha ekulaleni kwazo okufana nalokho ezikwenzayo lapho siphapheme ngokuphelele. Ukugwedla imilenze, ukukhwishiza, ukugquma, ukutshikizisa umsila, ukuhlafuna ama-jowl, nokutshikizisa amakhala kusishukumisela ukuba sizibuze ukuthi izinja zethu ziphupha ngani.
Esikwaziyo ngezinja namaphupho
Nakuba ulwazi lwethu ngalesi sihloko lulinganiselwe kakhulu, ulwazi olulandelayo olwaziwayo lusisiza ukuba sikholwe ukuthi izinja ziyawathola ngempela amaphupho. Ngokusho kwe -MIT News , u-Matthew Wilson, uprofesa we-neuroscience e-MIT, no-Kenway Louie, umfundi ophothule ngo-2001, baye bafunda ubudlelwano phakathi kwenkumbulo, ukulala namaphupho. Bathola ukuthi lapho amagundane eqeqeshelwa ukugijima emzileni oyindilinga ukuze bathole imivuzo yokudla, ubuchopho bawo bakha iphethini yokudubula ehlukile yama-neurons (amaseli obuchopho). Abacwaningi baphinda ukuqapha kobuchopho ngesikhathi amagundane elele. Phansi futhi bheka, babone iphethini efanayo yesignesha yomsebenzi wobuchopho ehlobene nokugijima noma ngabe amagundane abephapheme noma alele. Eqinisweni, izinkumbulo zazidlala cishe ngesivinini esifanayo ngesikhathi sokulala njengalapho amagundane ephapheme.
Singakusebenzisa lokhu ezinjeni?
Singakwazi yini ukuthatha lokho okwaziwayo ngokuphupha kumagundane nakubantu futhi sisebenzise ulwazi ezinjeni? UWilson ukholelwa ukuthi singakwazi.” Ukuqagela kwami ukuthi - ngaphandle uma kunokuthile okukhethekile ngamagundane nabantu - ukuthi amakati nezinja zenza into efanayo ncamashi," esho, ngokwe-website ye-USA Today .
Kuyaziwa ukuthi i-hippocampus, ingxenye yobuchopho eqoqa futhi igcine izinkumbulo, ixhumeke ngendlela efanayo kuzo zonke izilwane ezincelisayo. Ngokusho kwe-healthday.com , uSolwazi Wilson uthi, “Uma uqhathanisa imvubu egundaneni nenja; ekatini kumuntu, ziqukethe zonke izingcezu ezifanayo.” Ukholelwa ukuthi lapho izinja zilele, izithombe zezenzakalo zesikhathi esidlule ziphindaphindeka ezingqondweni zazo, ngendlela efanayo abantu abakhumbula ngayo okwenzeka lapho bephupha.
Kubantu kwaziwa ukuthi amaphupho amaningi ayenzeka ngesikhathi sokulala kwe-REM (ukunyakaza kwamehlo okusheshayo), ngokweNational Institutes of Health . Izinja nazo ziba nezikhathi zokulala kwe-REM. Iwebhusayithi yePsychology Today ithi ngesikhathi se-REM ukuphefumula kwabo kuba okungajwayelekile futhi kungashoni. Kungase kube nokunyakazisa kwemisipha ngesikhathi se-REM futhi, lapho umuntu ebhekisisa, ukunyakaza kwamehlo okusheshayo ngemuva kwamajwabu amehlo avaliwe ngokuvamile kungabonwa. Kuphakathi nokulala kwe-REM lapho ukuziphatha okucatshangwa ukuthi kuhlotshaniswa nokuphupha (ukugwedla imilenze, ukudikiza, ukuphimisela, njll.) kuvame ukubonwa.
Esifuna ukukukholelwa ngamaphupho ezinja
Uma sibheka izinja zethu njengoba zilele, cishe akunakwenzeka ukucabanga ukuthi aziphuphi. Njengamagundane afundwa uWilson no-Louie, kuyalinga ukukholelwa ukuthi abangani bethu abangcono kakhulu abanemilenze emine balingisa okuhlangenwe nakho kwabo kwakamuva; ukudlala epaki lezinja, ukuhogela ehlathini, ukuhlafuna ithambo eliyigugu, nokujaha izingwejeje.
I-National Institutes of Health ithi uSigmund Freud wanikeza inkolelo-mbono yokuthi ukuphupha “kuyivalve yokuphepha” yezifiso zethu eziqulekile. Mhlawumbe uqinisile, futhi, lapho izinja zethu zilele, ziphupha ngokubamba ikati likamakhelwane eliwuhlupho, ukuhlikihlwa kwesisu okuqhubekayo ngokuhambisana nezinja ezingapheli, futhi zeba i-Thanksgiving turkey etafuleni legumbi lokudlela.
Umthombo: www.pethealthnetwork.com